બુધવાર, 29 એપ્રિલ, 2020

Corona - Human lives and economy

Today many countries have an interesting paradox. Do we continue lockdown for a very long time and wipe out our economies or let a few 100 million die and keep the economies going.

The Protogoras Paradox succinctly captures the paradox of our times!

Protagoras Paradox

Over 2000 years ago, in Greece, there was a lawyer named Protagoras. A young student, Euthalos,  requested to apprentice under him, but was unable to pay the fees. The student struck a deal saying, “I will pay your fee the day I win my first case in the court”. Teacher agreed. When the training was complete and a few years had elapsed without the student paying up, the teacher decided to sue the student in the court of law.

The teacher thought to himself: ‘If I win the case, as per the law, the student will have to pay me, as the case is about non-payment of dues. And if lose the case, the student will still have to pay me, because he would have won his first case. Either way I will get paid’.

The student’s view was, ‘If I win the case, I won’t have to pay the teacher, as the case is about my non-payment of fees. And if I lose the case, I don’t have to pay him since I wouldn’t have won my first case yet. Either way I will not pay the teacher.’

This is known as Protagoras Paradox, which ever way you look both have equally convincing arguments, one can go either way in supporting the teacher or the student and would not be wrong.

Those in medical practice often come across such situations, either in making a diagnostic or therapeutic decision. One physician can recommend a course of treatment based on scientific evidence and another can recommend a diametrically opposite course again based on medical evidence. Right or wrong, but some merit would exist on both sides. Often the physician himself is having an internal struggle to make a decision about the most appropriate course of action, Protagoras & Euthalos are arguing in his mind, to do this or to do that. The horns of dilemma are tearing him apart.

But what prompted this essay was a tweet by Donald Trump, ‘hope the cure is not worse than the disease’. I hate to say, but I find some merit in this tweet. In our global attempt to flatten the COVID curve, one hopes that we do not flatten the global economy curve. The question is what’s the best way forward. One group recommends ‘total lockdown’ to break the transmission chain, based on evidence from China, they managed to control the spread of the virus by ruthless lock down and 3 months later they are showing that disease is controlled in Wuhan. On the other hand, the other school of thought is graded isolation & protection of elderly and very young and those with co-morbidities, let it spread amongst the young and healthy, after all the disease ultimately will be controlled when we achieve ‘herd immunity’. The medical community is divided in these two groups. To enforce complete lockdown or Graded isolation?

To complicate the issue the epidemiologists have joined the bandwagon with cacophony of statistical analysis. From Rosy to Dooms day predictions. If we don’t do a complete lockdown then a million people will die in 1 year. No say some more like 90 million will die in 1 year. Whose data analysis is correct.  Some suggest do nothing, nature will take over in a few months and all will be well, they quote historical data to justify their recommendations.  On whose inputs should we base our disaster management strategy.

Then come the economists with their doomsday predictions. If this continues till May our medical resources will be overwhelmed, Agriculture will suffer, food shortages will occur, production will come to a standstill. There will be an economic crisis of the proportions that world has not seen ever. So, break this lockdown nonsense and let’s get back to work as usual.

What will our political masters do. My guess is they will listen to medical experts, epidemiologists & economists. Then they will decide what course of action will ensure their survival, what will get them people’s votes and they will run with that. At present ‘Lockdown” finds favour with them. Boris in UK had to abandon the recommendations of the medical community about graded response, because the people’s perception became that our Government is not doing enough to protect us citizens. That means revolt against him. So,screw it, lets go with total lockdown if that’s what the people want. Gradually people will get tired of lockdown and demand- let life go on. Then with equally convincing arguments the governments will say the time has now come to lift the blockade, we have controlled the contagion, we have won. Unfortunately, the costs in either case will be huge, both lives and money!

Incidentally the Protagoras Paradox has not been resolved till date. Students in Law school still hold mock trial and give arguments on both sides wthout any resolution of the dispute.

Really a perplexing situation.

રવિવાર, 26 એપ્રિલ, 2020

Life after lockdown

*આફટર લોકડાઉન, વીથ કોરોના : આપ કા સમય શુરૂ હોતા હૈ અબ !*

આફત બહાર હતી, એ હવે માથાં પર ઝળૂબશે ; જિંદગી હવે પહેલાં જેવી હરગીઝ નથી રહેવાની !

હવે વાંચશો તેમાં કોઇ વાત સુગર કોટેડ શૈલીમાં કે આશ્વાસનના ટૉનમાં નથી એટલે કોરોનાની જેમ પોતાના જોખમે આગળ વધવું. આમપણ લોકડાઉનની પૂર્ણાહુતિ સાથે શિખામણ કે અવેરનેશ વધારવાના હોમવર્કનો પિરીયડ પૂરો થયો છે. સલામતિનું સરકારે પહેરાવી રાખેલું (ઘરમાં જ રહેવાની લક્ષ્મણરેખા ) બખ્તર હવે સ્વૈચ્છિક છે અને તમે હવે લૉકડાઉનની
સાંકળથી મૂક્ત છો !

આ વાત અસ્સલ એવી છે કે તમે જંગલમાં નીકળી પડ્યાં છો અને રાનીપશુઓથી જાન બચાવવાની જવાબદારી હવે તમારે, જાતે/પોતે જ લેવાની છે. સહી સલામત ઘેર આવો એ જ પૂરતું નથી, કોઇ માણસખાઉં પગેરું પકડીને ઘર સુધી ન આવી જાય, તેની સાવધાની પણ આપ શ્રીમાને જ રાખવાની છે !!!

યસ, ઇમ્તિહાનની ક્ષણો લોકડાઉન હટવાની સાથે જ શરૂ થઇ જવાની છે અને લખી રાખો કે...

*લખી રાખો કે...*

*લખી રાખો કે... ર૫ માર્ચ,ર૦૨૦ પહેલાં જીવેલા એ લાઇફ હવે પૂરી થઇ ગઇ છે. હાલ પૂરતો તો એ આપણાં બધાનો એક એવો શાનદાર ભુતકાળ છે, જે આપણે હવે જીવી શકવાના નથી, નથી અને નથી જ.*

ર૦ મી એપ્રિલ કે ત્રીજી મે,૨૦૨૦ પછી (અગડમ લોકોને બાદ કરો તો) આપણે બધાએ હવે નવી રીતે જીવવા માટે ફરજિયાત લાચાર બનવાનું છે.

*ગમે કે ન ગમે, પણ આ જ હવે સત્ય છે !*

*- તો દિલ મજબૂત કરીને એકડ એક કે પા પા પગલીની જેમ હવે જીવવાની છે, એ જિંદગી (કે લાઇફ સ્ટાઇલ)ને સમજી લો, વાત ઘરમાં જ રહેતાં મેમ્બરો થી જ કરીએ :*

# હવે બચ્ચાંઓને શેરી મહૌલ્લા કે સોસાયટીના પ્લે એરિયામાં બેધડક રમવા નહીં મોકલી શકાય !

# ધરના વડિલો કે ભાભીનણંદો સાંજે ઓટલે બેસીને નિરાંતે ગામની ' ચોવટ કે પંચાત કે કોરોના ની ચિંતા' નહીં કરી શકે !

# આયા કે ઘાટીને ઘરકામ માટે ફરી બોલાવી લેવાનો અર્થ પણ નથી કારણકે... પરિસ્થિતિ હજુ એવી જ છે !

# હા, થિયેટર કે મલ્ટી પ્લેક્સ પણ ભૂલી જાવ કારણકે... જ્યાં પ્લેનમાં ત્રણ સીટ વચ્ચે એક પેસેન્જર બેસવાનો હોય ત્યાં આ તાયફો થશે નહીં, કરાય પણ નહીં !

# નેચરલી, હોટેલ, રેસ્ટોરાં કે ફૂડ આઉટલેટ વગર જ ચલાવવાનું છે, કારણ કોરોના ગમે ત્યાંથી તમારી પ્લેટ કે સીટ કે ટેબલ પર આવી શકે છે !

# હવે કામ પુરુ કરીને ઘેર જ આવવાનું છે કારણકે,
- મિત્ર કે દૂરના સગા પણ ઇચ્છતાં નથી કે તમે ટહૂકો કરીને તેના માળામાં પ્રવેશો !
- તમારાથી મોટી ગજાની વ્યકિત માટે હવે તમે માત્ર 'કારણ વગરનું જોખમ' જ છો !
- ચાની કપરી કે પાનના ગલ્લે તમે તમારા નહીં, પણ ભાભી/બચ્ચાં/માતા-પિતા/બહેનના જોખમે પણ ઊભા રહી શકો તેમ નથી.
- ટૂંકમાં, તમારી જેમ બીજા વિચારે છે કે - કોઇને કારણ વગર મળવું નથી !

# સૌથી ગંભીર વાત તો એ છે કે હવે કલાકોમાં થતી પથરી કે પાઇલ્સની સર્જરી હોય કે બીજી સામાન્ય માંદગી હોય, હોસ્પિટલમાં ઍડમિટ થયા એટલે 'કોરોના પેશન્ટ'ની જેમ જ ટ્રીટ થવાના કારણકે, હોસ્પિટલ હવે (પહેલાંની જેમ) મુલાકાતીઓ માટે ઑપન રાખવામાં નહીં આવે !

# ફરવા/હરવા પર પણ પૂર્ણ વિરામ છે.હા, વાડી/ફાર્મ/લિંક ઍન્ડ વિલા હોય તો વાત જુદી છે, જોકે ત્યાં પણ ઘેર હતા - એ જ મેમ્બર ના થોડા ચહેરા જોવાના રહેશે !

# સતત બહાર રહીને આવો ત્યારે સૌથી પહેલાં તો તમારો શુધ્ધિ સંસ્કાર બાથરૂમ માં જઇને કરવો પડશે અને બહારગામ જઇને આવ્યાં હોય તો માત્ર પરમકૃપાળુ પરમાત્માની મહેરબાની હોવી જોઇશે, તમારા અને તમારા ફેમિલી પર !

*# હવે પાર્ટી / સેરેમની / ગેટ ટૂ ગેધર / દાવત / પ્રાર્થના સભા / સમારોહ જેવા અનુભવો ભૂતકાળના સુખદ સંભારણા છે. આ શબ્દો હવે ડિક્ષનેરીની શોભા વધારે એ જ ઉચિત છે !*😔🙏

શનિવાર, 25 એપ્રિલ, 2020

Lockdown hopes

*બધું જ લોકડાઉન નથી!*

*સૂર્યોદય, સૂર્યાસ્ત, પવન લોકડાઉન નથી!*

*ચંદ્ર , તારા , ગ્રહો, ઉપગ્રહો લોકડાઉન નથી!*

*પંખીનાં ટહૂકા, પશુઓનાં અવાજ લોકડાઉન નથી!*

*પ્રેમ,દયા, સહાનુભૂતિ કશું જ લોકડાઉન નથી!*

*પરિવાર અને સગા વ્હાલાનો સ્નેહ લોકડાઉન નથી!*

*વાતચીત,સંવાદ, પ્રત્યાયન લોકડાઉન નથી!*

*સર્જન, અનુભૂતિ, સંવેદના, સ્મૃતિ લોકડાઉન નથી!*

*કલ્પના ,આશા, ઈચ્છા, તમન્ના લોકડાઉન નથી!*

*સપના, ઊંઘ, ભૂખ, તરસ કશું જ લોકડાઉન નથી!*

*પ્રાર્થના, ધ્યાન, સ્મરણ પણ લોકડાઉન નથી!*

*ઉત્સાહ, ઉમંગ, ઊર્મિઓ લોકડાઉન નથી!*

*જોયું!!!*

*આપણી 'હાયહોય' અને 'આંધળી દોટ' સિવાય કશું જ લૉકડાઉન નથી!*

*જે છે તે જાણીએ , માણીએ ને વખાણીએ*

*માત્ર મન ને હૃદય લોકડાઉન ન થવા દઈએ*

*વિશ્વ કલ્યાણની મંગલ કામનાઓ લોકડાઉન ન થવા દઈએ*

*કંઈક નવું, અનોખું, અભિનવ કરવાની ઈચ્છાઓને લોકડાઉન ન થવા દઈએ*

બુધવાર, 22 એપ્રિલ, 2020

Life after lockdown

From Dr. Dipak Ugra former president IAP

Life After Lockdown

Emergencies do not announce themselves before happening. A Pandemic of this magnitude comes once in a century, if at all. It’s been a trying time for all of us and as human beings, we have sought to dealing with it in our own ways. For some it’s been difficult, being holed up inside with not a lot to do; whereas others have taken it as an opportunity of a life time to learn new things or develop hobbies they’ve always wished they could find time for.

Just chalking out how to function in a physically restrictive environment is a life skill in itself. Life, for a lot of us has reached a limbo or sorts. The only thing that is certain is that someday in the near future, this will end, and life will restart.
One question does arise though; what comes next?

Most will restart work, children looking forward to start going to school or college. Airports will open, travel and trade will resume. Things will slowly but steadily start heading towards normalcy.

Once that happens and “lockdown” becomes a distant memory, let’s not forget all the lessons this period has taught us. Let’s never forget that basic human compassion and tolerance towards each other is what gave us the strength to see a new dawn together. Literally and figuratively.

Personally, as a doctor I learned how to handle the most testing patients with a new level of patience. Living in what can resemble a dystopic novel can spook the best of us. A simple cold and cough become sinister when you don’t really know too much about your invisible enemy. I realized that sometimes people just need a few comforting words with Paracetamol to heal themselves.

We relearned the importance of a family unit, to thrive together. We learned about the virtues of living a disciplined life, when just waking up every morning, healthy with a roof on your head and food on your table was a privilege.

This period taught us patience, where the option of running the rat race ceased to exist and solitude and self-preservation became priority. We learned to enjoy our own company again. We bonded together as a community and helped who ever we could. We recognized our potential as caregivers, even if we could affect the lives of only those in our immediate vicinity. 
Most importantly we never let go of our killer instinct, that together we will defeat this virus.

We are a country of 130 million people. Imagine if we continue to work on ourselves with all the above ammunition we’re now armed with, the heights we’ll be able to scale.

Our Government has been exceptionally good in handling this pandemic so far. Even with limited resources, timely decisions and regular revisions of advisories circulated by the authorities have paid huge dividends.

We are better placed today than most developed nations and I am certain we will continue improving. Industrialists are working to develop ventilators on war footing. Pharma companies are working round the clock and providing essential medicines.
The front runners of this battle; Doctors, nurses and all other health care workers are risking it all and working overtime to save lives. The police is working 24x7 to keep residents safe. Essential service providers, sanitation workers, delivery boys, are all taking care of our daily needs and making sure our lives don’t come to a grinding halt. The wealthy have come forward and donated handsomely to Covid19 relief funds.

As citizens of India, It is a proud moment, that today our country after taking care of our own requirement, is supplying Hydroxychloroquine (a Covid19 medicine) to 55 other countries and is also shipping out large batches of Paracetamol to first world countries like the UK. Ours is also the first country that brought our stranded citizens back from across the globe.
Special mention must be made of our Prime Minister; he has always mentioned that we, the people of India, are its biggest strength. And in times like this, its heart warming seeing the nation unite and soldier on to a healthy, happy new start.
I strongly believe that together we can make India a front-runner in the months and years to follow.

India has played its role responsibly. After Covid19 the world will look for an alternative to China when it comes to manufacturing or trade. Along with that we have a plethora of experts in other fields too. Some of the sharpest minds in medicine and IT come from our motherland.

Let’s take a pledge. I will help someone to develop a skill where I can. You can do the same. We will work an extra hour and give back a little more than we generally would. We will not hesitate to extend a helping hand to those that need it. We will stop ourselves from judging each other on the basis of colour, caste or creed. We will show kindness, to those around us and most importantly, to ourselves. We will be more focused in our approach. We will appreciate nature and all its gifts that we took for granted. We will plant more trees and reduce, re-use and recycle whenever we can.

By staying apart right now, we will together take our country to the next level, the new India. “Nothing is impossible”.

સોમવાર, 13 એપ્રિલ, 2020

Who would believe? Corona

Who would believe?
*An Italian delegation present in Somalia has ended its stay, They refused to return to Italy and asked the Somali government to renew their residency.

Who would believe?
*Somali Prime Minister left Somalia to live in Britain after the end of his rule, He died in Britain of Corona Virus.

Who would believe?
*Trump's separation wall between America and Mexico in order to prevent illegal Mexican immigration,
Mexico is currently closing it and rejecting American immigrants.

Who would believe?
*Just two months ago, Spain was suffering from the boats of illegal immigration coming to it from all the countries of Africa through Morocco,
Currently boats are sailing back,
Illegal immigration boats carrying Spanish immigrants trying to enter Morocco.

Who would believe?
*The strongest army and the strongest economy, a summit in progress,
God sends terror in their hearts, and they are the ones who said;
None can terrorize us

Who would believe?
*Churches & Mosques are closed and group prayer suspended,
While the call to prayer is done in countries where it is not allowed to call out.

Who would believe?
*Atheists doctor dies from Corona and the patient recovers.
Who would believe?
*To mobilize armies to win the war, Today they are separated to survive.

Who would believe?
*Doctors opposed the entire world on all that is natural in treatment,
Today they all come to describe all that is natural, to raise immunity because of their inability to prescribe a cure.
Who would believe the *Superpowers which used to supply बन्दूक की  गोली to entire world is today begging for दवा की गोली !!!

Who would believe
*Out of twenty thousand British about 1800 have refused to leave India on the special' flight sent by British and want a visa extension. Some American citizens of India want to come back here and surrender their us citizenship annd take back their original indian citizenship.
Who would believe
*Once British ruled India and now ruled by India. Finance and home with two Indians.
If this was said three months ago,
None of us could have believed.

This is edited article by me. Not a total forward !!!

રવિવાર, 12 એપ્રિલ, 2020

Harivanshrai Bachchan

डॉ. हरिवंशराय बच्चन की यह कविता- मत निकल, मत निकल, मत निकल -
आज  बहुत उपयुक्त जान पड़ती है।  इस कविता का एक-एक शब्द जैसे आज हमारे लिए उन्होंने लिखा है !

शत्रु ये अदृश्य है
विनाश इसका लक्ष्य है
कर न भूल, तू जरा भी ना फिसल
मत निकल, मत निकल, मत निकल

हिला रखा है विश्व को
रुला रखा है विश्व को
फूंक कर बढ़ा कदम, जरा संभल
मत निकल, मत निकल, मत निकल

उठा जो एक गलत कदम
कितनों का घुटेगा दम
तेरी जरा सी भूल से,
देश जाएगा दहल
मत निकल, मत निकल, मत निकल

संतुलित व्यवहार कर
बन्द तू किवाड़ कर
घर में बैठ, इतना भी
तू ना मचल
मत निकल, मत निकल, मत निकल  ......

શનિવાર, 11 એપ્રિલ, 2020

India fights corona

Hello  Good morning
I’m not a bhakt or believe in Blind Faith
just a normal Indian American

But I’ve been reading
every expert
from every country
All warning of global catastrophe when corona did come to india
When it came India
controlled  all borders
Like no other
They said
all fake measures
All are fake reports
India must have lakhs of cases
India isn’t doing testing etc
India is not Reporting
Well it’s been 2 months
since WHOs warnings
India has placed
the strictest controls
of any nation on earth
(Like China)
That is acknowledged
by WHO & UN & Economist
India’s rates 100 along on the measures index
where countries like US etc are at 70
India still have the lowest numbers of infection per million across earth
Some may argue, india don’t test enough, no Resources  , indians grew up in infection so immune to corona no scientific proof
But in 14 days even those untested should have shown infection ? Or died ?
It’s now more than a month and india still have it under control (except for one big incident in delhi)

Look at  Mumbai
See how well they have fought this Corona

Look at BMC,
who would have imagined such precision in epidemic control
Roads r being swept,
washed & sanitised
Water is being treated
Waste is being disposed off
Buildings in lockdown
Areas in containment
They work silently,
whilst indians  are at home in lockdown

People laughed
at the idea of Taali bajao, candle light
Both in India & also foreigners,
but after India doing it ,
You have UK NYC Paris Italy
all doing similar things

People criticised India’s lockdown as stupid
And said look at Singapore
They have nothing
Yesterday Singapore was forced to bring in a one month lockdown as Corona is back

Spain is now doing a
3 week lockdown again
UK is doing a one month lockdown
Italy has been in lockdown
NYC will also be forced to do a lockdown the cities borders

Think of brave crew
Who are flying to bring back Indians
And take other people to their homes

A few days ago even Pakistan & Iran ATC praised  indian pilots & Airlines flights
Also spare a thought for our cabin catering staff & the BMC guys who dispose off bio waste / hazmat suits

Yesterday I watched Donald Trump in his press briefing saying “I called PM Modi,
because India makes a lot of Hydroxychloroquine for COVID treatment ,
They need a lot too for their billion-plus people, but ‘Mr Modi promised he will try to help USA”

A Bangalore doc is treating the British Royal family for Corona with Ayurveda and we laugh at our own culture & people

India has stepped upto the plate
Tata’s & Mahindra’s stopped making cars
Now inventing ventilators in their factories
Taj Sats catering stopped supplying Airlines
Now it gives daily meals to Hospital doctors free
Taj hotels has opened its doors for all doctors & nurses
Reliance gave it’s hospital for COVID & also equipped 7 hills for treatment
Vedanta is supplying lakhs of PPEs across India
A sanitary pad IIT startup has been making masks for free distribution
A microbrewery Meadery in pune is making sanitisers
Domestic Airlines have carried  more than 1500 tonnes of Medical Cargo gratis
Many more companies have done lots of things free
Sikh gurdwaras supplying lakhs of meals free daily
Even in NYC & London more than a lakh meals daily

That’s the level to which India & it’s essential services - Doctors Nurses Cop’s airline staff, Industries have risen to fight this new war

That is the spirit of our India
In my  Life never seen anything like this
And I’ve seen coups, 2 Gulf wars, SARS Ebola, 9-11, volcanoes etc

We are the Stalwarts group
So let’s not criticise anyone’s efforts,
So let’s as Indians at least praise the brave efforts of all our colleagues & also the workers, Air Indians, ATC, Airline workers, CISF, Police, Doctors, sanitary workers firemen, essential suppliers first responders
It's Amazing what Narendar Modi has done and shown to world
I salute him as  a pride Indian living in USA
Thanks 
Be A Proud Indian

Corona a lifetime opportunity

*એવું લાગે છે કે સમય હવે બે વિભાગોમાં વહેંચાઈ જશે.*
‘પ્રી-કોરોના’ યુગ અને ‘પોસ્ટ-કોરોના’ યુગ.

ચિંતા, ડર, અનિશ્ચિતતા અને તકલીફોની પેલે પાર એક સુંદર વિશ્વ આપણી રાહ જોઈ રહ્યું છે. કોરોના એક રીમાઈન્ડર છે, આપણી આદતોને સુધારવાનું. આપણા અભિગમને બદલવાનું. કશુંક પામવા માટે મુઠ્ઠીઓ વાળીને શરૂ કરેલી દોડને બ્રેક મારવાનું. કોરોનાએ એક સ્પીડ-બ્રેકરનું કામ કર્યું છે. આ સમય ધીમા પડવાનો છે. એ સમજવાનો છે કે *વસ્તુઓ કરતા જીવતા મનુષ્યો વધારે મહત્વના છે.*
આ સમય ‘હ્યુગા’નો છે.

‘હ્યુગા’નો સ્પેલિંગ છે HYGGE. આ ડેનિશ સંસ્કૃતિનો શબ્દ છે અને ડેનમાર્કમાં આ શબ્દનું ખૂબ જ મહત્વ છે.

*‘હ્યુગા’નો અર્થ થાય છે ‘હૂંફાળી ક્ષણો’.*

ડેનમાર્કના પર્યટન વિભાગની ઓફિશિયલ વેબસાઈટ પ્રમાણે હ્યુગા એટલે *‘ગમતા લોકો સાથે ગમતી પ્રવૃત્તિનો આનંદ લેવો અને એક હૂંફાળું વાતાવરણ સર્જવું.’* ઘરના બધા સભ્યો રાતે જમતી વખતે ઘરની બધી લાઈટ્સ બંધ કરીને મીણબત્તીના અજવાળામાં કેન્ડલ લાઈટ ડીનર કરે, તો એ હ્યુગા છે. ગમતા લોકો સાથે મળીને કોઈ એક મૂવી જુએ, તો એ હ્યુગા છે. હ્યુગા એટલે હેપીનેસ. ડેનિશ સંસ્કૃતિ એવું દ્રઢપણે માને છે કે *એક હદથી વધારે આવક આપણું સુખ કે આપણી ક્વોલીટી ઓફ લાઈફ વધારી નથી શક્તી.* આપણા જીવનની મીનીમમ જરૂરીયાતો પૂર્ણ થયા પછી, આ *‘હૂંફાળી ક્ષણો’* જ આપણો *હેપીનેસ ઇન્ડેક્સ* નક્કી કરતી હોય છે.

*હ્યુગા* એટલે એવી સુખદ ક્ષણો કે એવા અનુભવો, જે આપણને આજીવન યાદ રહેવાના છે.

મમ્મીના ખોળામાં માથું મૂકીને વિતાવેલો સમય, પત્ની સાથે હિંચકા પર બેસીને પીધેલી ચા, આપણા વાળમાં દીકરીના હાથે તેલ નંખાવવું, પપ્પા સાથે કોઈ જોક શેર કરીને ખડખડાટ હસવું, રસોડામાં પરાણે ઘૂસ મારીને કોઈ ‘હોરિબલ’ વાનગી બનાવવી, ઘરના સભ્યોનું સાથે મળીને ‘હાઉસી’ રમવું. આ બધી ક્ષણો હ્યુગા છે.

બધાના ફોન બીજા કોઈ રૂમમાં સાયલન્ટ મોડ પર મૂકીને એકબીજા સાથે વિતાવેલી દરેક ક્ષણ હ્યુગા છે.

‘ફ્રિઝ’માંથી કાઢેલી કંટાળાજનક અને થીજી ગયેલી જિંદગીને, ગમતા લોકોની હૂંફ પર ધીમા તાપે ઉકાળીને, એમાં સ્વાદ-અનુસાર દરેકનો થોડો થોડો સમય ઉમેરીને, આ મિશ્રણને નવરાશની પળોમાં પ્રેમથી હલાવવું.
એજ *હેપ્પીનેસ*

મજબૂરી કહો કે શીખ, આદેશ કહો કે શિસ્ત પણ હકીકત એ છે કે
*ઘરે રહીને યાદગાર ક્ષણો બનાવવાનો આવો ચાન્સ આપણને હજારો વર્ષોમાં એકવાર મળતો હોય છે.*
આવું ઈતિહાસમાં પહેલા ક્યારેય નથી થયું અને કદાચ થશે પણ નહીં. પરંતુ ( અત્યારના યુવા) આપણે વૃદ્ધ થશું, ત્યારે આપણા પૌત્ર અને પૌત્રીઓને આપણે ‘કોરોના-સંસ્કાર’ની વાર્તાઓ કહેતા હશું.

કોરોના એક તાકીદ છે કે કદાચ આપણે ખોટી દિશામાં દોડી રહ્યા છીએ. જે પામવાની દોડમાં, ઘર છોડીને રોજ સવારે આપણે નીકળી પડીએ છીએ, હકીકતમાં એ પામવા જેવું બધું *‘ઘરમાં’* જ છે. અત્યાર સુધી જેમને માટે કમાયા છીએ, હવે એમને કમાવાનો સમય છે. આ વિશ્વમાં ઘરથી વધારે હૂંફાળું અને રમણીય બીજું કશું જ ન હોય શકે, અને આ પ્રતીતિનો શ્રેય કોરોનાને જાય છે.

(જો મમ્મી હોમ-મેકર હોય, તો પપ્પા મેમરી-મેકર છે. યાદગાર ક્ષણોનું બાંધકામ કરવાનો આ શ્રેષ્ઠ સમય છે. બાળકો સાથે એટલો સમય વિતાવીએ કે 'મમ્મી કે પપ્પા' પર એ નિબંધ નહીં, એક પુસ્તક લખી શકે.)

ગુરુવાર, 9 એપ્રિલ, 2020

The time around Covid 19

એવું લાગે છે કે સમય હવે બે વિભાગોમાં વહેંચાઈ જશે. ‘પ્રી-કોરોના’ યુગ અને ‘પોસ્ટ-કોરોના’ યુગ. ચિંતા, ડર, અનિશ્ચિતતા અને તકલીફોની પેલે પાર એક સુંદર વિશ્વ આપણી રાહ જોઈ રહ્યું છે. કોરોના એક રીમાઈન્ડર છે, આપણી આદતોને સુધારવાનું. આપણા અભિગમને બદલવાનું. કશુંક પામવા માટે મુઠ્ઠીઓ વાળીને શરૂ કરેલી દોડને બ્રેક મારવાનું. કોરોનાએ એક સ્પીડ-બ્રેકરનું કામ કર્યું છે. આ સમય ધીમા પડવાનો છે. એ સમજવાનો છે કે વસ્તુઓ કરતા જીવતા મનુષ્યો વધારે મહત્વના છે. આ સમય ‘હ્યુગા’નો છે.

‘હ્યુગા’નો સ્પેલિંગ છે HYGGE. આ ડેનિશ સંસ્કૃતિનો શબ્દ છે અને ડેનમાર્કમાં આ શબ્દનું ખૂબ જ મહત્વ છે. ‘હ્યુગા’નો અર્થ થાય છે ‘હૂંફાળી ક્ષણો’. ડેનમાર્કના પર્યટન વિભાગની ઓફિશિયલ વેબસાઈટ પ્રમાણે હ્યુગા એટલે ‘ગમતા લોકો સાથે ગમતી પ્રવૃત્તિનો આનંદ લેવો અને એક હૂંફાળું વાતાવરણ સર્જવું.’ ઘરના બધા સભ્યો રાતે જમતી વખતે ઘરની બધી લાઈટ્સ બંધ કરીને મીણબત્તીના અજવાળામાં કેન્ડલ લાઈટ ડીનર કરે, તો એ હ્યુગા છે. ગમતા લોકો સાથે મળીને કોઈ એક મૂવી જુએ, તો એ હ્યુગા છે. હ્યુગા એટલે હેપીનેસ. ડેનિશ સંસ્કૃતિ એવું દ્રઢપણે માને છે કે એક હદથી વધારે આવક આપણું સુખ કે આપણી ક્વોલીટી ઓફ લાઈફ વધારી નથી શક્તી. આપણા જીવનની મીનીમમ જરૂરીયાતો પૂર્ણ થયા પછી, આ ‘હૂંફાળી ક્ષણો’ જ આપણો ‘હેપીનેસ ઇન્ડેક્સ’ નક્કી કરતી હોય છે.

હ્યુગા એટલે એવી સુખદ ક્ષણો કે એવા અનુભવો, જે આપણને આજીવન યાદ રહેવાના છે. મમ્મીના ખોળામાં માથું મૂકીને વિતાવેલો સમય, પત્ની સાથે હિંચકા પર બેસીને પીધેલી ચા, આપણા વાળમાં દીકરીના હાથે તેલ નંખાવવું, પપ્પા સાથે કોઈ જોક શેર કરીને ખડખડાટ હસવું, રસોડામાં પરાણે ઘૂસ મારીને કોઈ ‘હોરિબલ’ વાનગી બનાવવી, ઘરના સભ્યોનું સાથે મળીને ‘હાઉસી’ રમવું. આ બધી ક્ષણો હ્યુગા છે. બધાના ફોન બીજા કોઈ રૂમમાં સાયલન્ટ મોડ પર મૂકીને એકબીજા સાથે વિતાવેલી દરેક ક્ષણ હ્યુગા છે.

યાદગાર ક્ષણોની રેસિપી બહુ સરળ છે. ‘ફ્રિઝ’માંથી કાઢેલી કંટાળાજનક અને થીજી ગયેલી જિંદગીને, ગમતા લોકોની હૂંફ પર ધીમા તાપે ઉકાળીને, એમાં સ્વાદ-અનુસાર દરેકનો થોડો થોડો સમય ઉમેરીને, આ મિશ્રણને નવરાશની પળોમાં પ્રેમથી હલાવવું. થોડી જ વારમાં કાચી રહી ગયેલી જિંદગીમાંથી એક સ્વાદિષ્ટ વાનગી બની ગયાની સુવાસ આખા ઘરમાં અને જીવનમાં ફેલાય જશે. મજબૂરી કહો કે શીખ, આદેશ કહો કે શિસ્ત પણ હકીકત એ છે કે ઘરે રહીને યાદગાર ક્ષણો બનાવવાનો આવો ચાન્સ આપણને હજારો વર્ષોમાં એકવાર મળતો હોય છે. આવું ઈતિહાસમાં પહેલા ક્યારેય નથી થયું અને કદાચ થશે પણ નહીં. પરંતુ આપણે વૃદ્ધ થશું, ત્યારે આપણા પૌત્ર અને પૌત્રીઓને આપણે ‘કોરોના-સંસ્કાર’ની વાર્તાઓ કહેતા હશું.

કોરોના એક તાકીદ છે કે કદાચ આપણે ખોટી દિશામાં દોડી રહ્યા છીએ. જે પામવાની દોડમાં, ઘર છોડીને રોજ સવારે આપણે નીકળી પડીએ છીએ, હકીકતમાં એ પામવા જેવું બધું ‘ઘરમાં’ જ છે. અત્યાર સુધી જેમને માટે કમાયા છીએ, હવે એમને કમાવાનો સમય છે. આ વિશ્વમાં ઘરથી વધારે હૂંફાળું અને રમણીય બીજું કશું જ ન હોય શકે, અને આ પ્રતીતિનો શ્રેય કોરોનાને જાય છે.
*-ડૉ. નિમિત્ત ઓઝા*

*(જો મમ્મી હોમ-મેકર હોય, તો પપ્પા મેમરી-મેકર છે. યાદગાર ક્ષણોનું બાંધકામ કરવાનો આ શ્રેષ્ઠ સમય છે. બાળકો સાથે એટલો સમય વિતાવીએ કે 'મમ્મી કે પપ્પા' પર એ નિબંધ નહીં, એક પુસ્તક લખી શકે.)*

ગુરુવાર, 2 એપ્રિલ, 2020

Lessions learnt in past few days

*Few lessons learnt in past few days:*

1. United States is no longer the world's leading country.

2. China won the 3rd World War without firing a missile and
no one could handle it.

3. Europeans are not as educated as they appear.

4. We can survive vacations without trips to Europe and USA.

5. Rich people are in fact less immune than the poor.

6. Human beings are opportunistic and despicable
no matter their socioeconomic position when pressure rises.

7. No priest, Maulvi,poojari, usthad saved patients.

8. Humans are
the real viruses on the planet.

9. We can spend Billions of Rupees on poor without red tapism.

10. Health professionals are worth more than a anybody in Society.

11. Oil is worthless in a society without consumption.

12. How animals feel in the zoo.

13. The planet regenerates quickly without humans into play.

14. Majority of people in India can act in a sensible way, if there is good leadership.

15. We and the kids
can survive without junk food.

16. Prisoners in jails for
petty crimes can be released.

17. Living a
hygienic life is not difficult.

18. Only women are not supposed to know cooking.

19. There are a
lot of good people in the World.

20. *If you build more Quality schools, you have to construct less hospitals.*

21. Media is commercial Gimmick

22. People can learn so much from Ramayan & Mahābhārata. These Values can solve so many of our Socio-Eco Problems.

23. Ulitimate: We all make a Cardinal Mistake of taking Life as Granted. Time is limited friends.
*Only ultimate reality in life is Death.*
If we remember this our Decision Making will change Drastically!